Kişilik Özelliklerinin Algılanan Aşırı Nitelikliliğe Etkisi: Konaklama İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Özet

Literatürde insanların eğitimi, bilgi ve becerilerinin yaptığı işin gereklerine uymaması olarak ifade edilen nitelik kavramı son yıllarda işletmelerde bir istihdam konusu olarak ele alınmaktadır. Örgütlerde çalışan insanlar ya yaptıkları işe göre kendilerini aşırı nitelikli hissetmekte ya da sık rastlanmasa da işin kendi niteliklerine fazla olduğunu kabul etmektedirler. Her iki durumda da örgüt çalışanı mutlu olmayan, mutlu olmadığı için verimi düşük çalışanlara dönüşmektedir. Ancak bazı durumlarda iş, çalışanın niteliklerine uygun olsa da çalışan kendisini aşırı nitelikli hissettiği için örgüte fayda sağlayamamaktadır. Bu durumda çalışanların kişilik özellikleri devreye girmektedir. Hangi kişilik özelliğine sahip çalışanın kendisini aşırı nitelikli hissettiğinin tespit edilmesi ve özellikle yöneticiler tarafından bu konuda önlemler alınması gerekmektedir. Bu doğrultuda araştırmanın amacı kişilik özelliklerinin algılanan aşırı nitelikliliğe etkisini incelemektedir. Bu amaç doğrultusunda “Beş faktör kişilik modeli” ile “Algılanan aşırı niteliklilik ölçeği” kullanılarak anket formu düzenlenmiş ve konaklama işletmelerinde çalışan işgörenlere anketler yapılmıştır. Toplamda değerlendirmeye alınan 132 ankete güvenilirlik ve geçerlik analizleri ile regresyon analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar incelendiğinde duygusal dengenin algılanan aşırı niteliklilik üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. Genellikle kendisini rahat bir insan olarak nitelendiren, her şeyi merak eden duygusal denge kişilik özelliğine sahip insanların kendisini işin gerektirdiğinden fazla yetenekli ve bilgili gördüğü söylenebilir. Bu durumda yöneticilere düşen çalışanlarını iyi tanımak ve aldıkları eğitimle, sahip oldukları yeteneklere doğru orantılı işlere/departmanlara yerleştirmektir.