Ziyaretçi Deneyiminin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Van (Urartu) Müzesi’nde Bir Araştırma

Özet

Bir kültür turizm türü olan müze ziyaretlerinin önemi, ülke ekonomisine sağladığı mikro ve makro katkılar nedeniyle giderek artmaktadır. Ziyaretçilerin müze ziyaretlerinden elde ettikleri olumlu deneyim düzeyi, destinasyon çekiciliği açısından önemlidir. Bu çalışmanın amacı sosyo-demografik faktörlerin ziyaretçilerin müze deneyimleri üzerindeki etkisini araştırmaktır. Bu bağlamda cinsiyet, yaş, eğitim, medeni durum, meslek ve gelir durumu değişkenlerinin müze deneyimi üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Müze deneyimi eğlence ve kaçış, bağlılık, estetik, öğrenme, ilgi, saygınlık ve konfor ve sosyalleşme olmak üzere yedi boyut şeklinde ele alınmıştır. Araştırma Van (Urartu) Müzesi’ni ziyaret eden 411 ziyaretçiden alınan verilerle gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veri toplama yöntemlerinden yüz yüze anket tekniği uygulanarak, veriler istatistik paket programı (SPSS 25) ile analiz edilmiştir. Analizler sonucunda, müze ziyaretçilerinin büyük çoğunluğunun 18-30 yaş aralığında yer aldığı görülmektedir. Ziyaretçilerin büyük çoğunluğu lisans veya ön lisans mezunudur. Meslek ve gelir durumuna göre incelendiğinde ise ziyaretçilerin büyük çoğunluğunun öğretmen ve orta gelir düzeyinde olduğu görülmektedir. Müze ziyaretçileri en çok estetik boyutunda olumlu deneyim yaşarken, sosyalleşme boyutunda ise en az olumlu deneyim yaşamaktadır. Cinsiyet, medeni durum ve eğitim düzeyi değişkenlerinin hiçbir deneyim boyutu üzerinde anlamlı bir etkisi tespit edilememiştir. Eğlence ve kaçış boyutunda, 31-45 yaş grubunda bulunan ziyaretçilerin 46 ve üzeri yaş grubunda bulunan ziyaretçilere nazaran daha fazla olumlu deneyim yaşadıkları tespit edilmiştir. Saygınlık ve konfor boyutunda, akademisyenlerin öğrencilere ve diğer meslek grubunda olanlara göre daha fazla olumlu deneyim yaşadıkları tespit edilmiştir. Araştırmanın sonuç kısmında araştırma bulgularından hareketle çeşitli önerilerde bulunulmuştur.