Turizm Değer Zinciri Analizi Üzerine Kavramsal Bir Çerçeve

Özet

Turizm sektörünün temel faaliyet alanı, herhangi bir nedenle daimi ikametgâhından geçici süreliğine ayrılmış bireylerin konaklama ve seyahat gereksinimlerini karşılamaya yönelik ürünleri sunan işletmeleri kapsamaktadır. Bu faaliyet alanlarına ilave olarak, turistik tüketicilere geniş kapsamlı bir seyahat deneyimi sunmaya yönelik çeşitli işletmeler ve kuruluşlar da (yeme-içme, eğlence, alış-veriş, spor, sağlık vb.) turizm sektörüne dâhil olabilmektedirler. Değer zinciri ise bir ürünün veya hizmetin kavramsal tasarımından nihai tüketiciye teslimine kadar gerekli olan tüm operasyonları tanımlamakta kullanılan bir kavramdır. Dolayısıyla turizm değer zincirini, turizm ürünlerinin üretilmesinden tüketicilere ulaştırılmasına kadarki süreçte yer alan tüm mal ve hizmet tedarikçilerinin faaliyetlerinden oluşan geniş kapsamlı bir zincir ağı olarak ifade etmek mümkündür. Çalışmada değer zinciri yaklaşımı kavramsal olarak ele alınmış olup, değer zinciri yaklaşımının bir hizmet sektörü olan turizme uygulanabilirliği ve sağlayabileceği katkıların irdelenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda çalışma kapsamında nitel araştırma yöntemi esas alınmış olup, konuya ilişkin kaynak ve doküman incelemesi gerçekleştirilerek kavramsal bir çerçeve oluşturulmuştur. Çalışma neticesinde konaklama, yeme-içme, ulaşım, alış-veriş gibi faaliyet alanlarının turizm değer zincirinin birincil faaliyet unsurlarını oluşturdukları; turizmin destinasyonda gelişmesine katkı sağlayabilecek bir takım ulusal ve yerel kurum ve kuruluşların da (hükümet, yerel yönetimler, STK’lar, sağlık ve eğitim kurumları gibi) destek faaliyet unsurlarını oluşturduğu görülmüştür. Ayrıca çalışma bulgularına göre “her zincirin en zayıf halkası kadar güçlü olduğu” gerçeğinden hareketle turizm sektöründe küresel rekabeti sağlamanın kilit noktasının, zincirdeki bütün paydaşların ortak hareket etmesini sağlayabilmekten geçtiğini ifade etmek de mümkündür.